Tesla đang chính thức ra mắt dịch vụ robotaxi (xe taxi tự hành) mà nhiều người chờ đợi từ lâu tại thành phố Austin, bang Texas vào hôm chủ nhật 22/6. Bước đi này mở ra cơ hội cho nhà sản xuất xe điện Mỹ tiếp cận thị trường gọi xe taxi vận hành tự động đang phát triển mạnh mẽ, nơi công nghệ của Tesla sẽ được kiểm chứng trước đối thủ cạnh tranh hàng đầu là Waymo.
Giám đốc điều hành Elon Musk cho biết công ty sẽ bắt đầu với quy mô nhỏ, sử dụng khoảng 20 chiếc Tesla Model Y hoạt động trên đường phố công cộng, sau đó mở rộng dịch vụ dựa trên hiệu suất của công nghệ. Không có tài xế con người nào điều khiển xe. Trong một lời mời được chia sẻ trên mạng xã hội, Tesla cho biết sẽ có một nhân viên giám sát an toàn ngồi ở ghế hành khách phía trước bên phải.
Robotaxi là gì?
Robotaxi là một phương tiện tự động, không cần người lái, hoạt động như một taxi thông thường hoặc thông qua ứng dụng dịch vụ gọi xe. Nhiều công ty đang thử nghiệm hoặc cung cấp dịch vụ robotaxi tại Mỹ, bao gồm Alphabet (Waymo) và Amazon.com (Zoox).
Dịch vụ robotaxi mới của Tesla sử dụng các SUV Model Y được điều khiển bởi phiên bản nâng cao của phần mềm hỗ trợ lái xe tự động của Tesla, được gọi là Full Self-Driving (FSD). Model Y được trang bị tám camera đóng vai trò cảm biến cho FSD. Đây cũng là cấu hình tự hành tương tự như trên các mẫu Model Y hiện đang được bán ra. Tuy nhiên, phiên bản dành cho chủ sở hữu xe Tesla yêu cầu người lái phải luôn chú ý đến đường xá và sẵn sàng can thiệp điều khiển xe.
Tesla dự kiến sẽ giới thiệu hai mẫu robotaxi được thiết kế đặc biệt: Một chiếc sedan nhỏ màu vàng có tên Cybercab và một chiếc minivan lớn hơn gọi là Robovan. Những phương tiện này sẽ không có vô lăng hoặc bàn đạp, và có thể sớm ra mắt vào năm 2026.
Dịch vụ Robotaxi của Tesla hoạt động như thế nào?
Tesla đã mở dịch vụ robotaxi cho một số lượng khách hàng giới hạn tại Austin, nơi đặt trụ sở chính của công ty. Dịch vụ này hiện chỉ khả dụng trong một khu vực địa lý nhất định ở Austin, nơi công ty đã tiến hành thử nghiệm các phương tiện. Ông Musk cho biết công ty đang hết sức thận trọng trong việc triển khai công nghệ mới này. Trước khi ra mắt, ông đã cảnh báo rằng Tesla có thể thay đổi kế hoạch của mình.
"Chúng tôi đang cực kỳ thận trọng về vấn đề an toàn," ông viết trên MXH X.
Giống như Waymo và Zoox, Tesla sẽ giám sát hiệu suất của các phương tiện từ xa và hỗ trợ chúng điều hướng trong những tình huống khó khăn. Tesla cho biết các phương tiện sẽ được trang bị micro để phản hồi tiếng còi báo động từ xe cứu thương.
Robotaxi quan trọng đến mức nào đối với Tesla?
Ông Musk đã gắn liền tương lai của Tesla với hiệu suất của mảng kinh doanh robot và trí tuệ nhân tạo. Ông đưa ra dự đoán đầy tham vọng rằng các phương tiện và dịch vụ xe tự hành có thể bổ sung từ 5 nghìn tỷ đến 10 nghìn tỷ USD vào vốn hóa thị trường của Tesla, hiện tại đang ở mức khoảng 1 nghìn tỷ USD.
Hoạt động kinh doanh cốt lõi của Tesla về sản xuất xe đang chịu áp lực và doanh số bán hàng đang giảm do sự cạnh tranh gia tăng và dòng sản phẩm xe hơi lỗi thời. Tesla cũng phải đối mặt với phản ứng dữ dội từ một số chủ sở hữu và người mua ô tô liên quan đến việc ông Musk làm việc với chính quyền Trump. Năm ngoái, Tesla báo cáo doanh thu 98 tỷ USD, trong đó khoảng 75% đến từ doanh số bán xe.
ARK Invest của Cathie Wood dự đoán rằng dịch vụ gọi xe tự hành có thể tạo ra một thị trường trị giá 951 tỷ USD cho Tesla vào năm 2029. Tại thời điểm đó, dịch vụ này được dự đoán là có thể chiếm khoảng 90% lợi nhuận của công ty.
Cựu chủ tịch Tesla, Jon McNeill, người hiện là thành viên hội đồng quản trị của General Motors, nhận định rằng vẫn còn chỗ cho nhiều công ty xe tự hành nhưng đặt câu hỏi liệu thị trường robotaxi có lớn như Tesla và những người ủng hộ dự đoán hay không. “Rất khó để giải thích cách mọi người đạt được cơ hội trị giá 1 nghìn tỷ USD,” ông nói.
Một số nhà đầu tư lâu năm vẫn còn hoài nghi. Nhà đầu tư Gary Black gần đây cho biết Future Fund đã bán hết cổ phiếu Tesla mà họ nắm giữ, với lý do sự chênh lệch giữa vốn hóa thị trường cao và doanh số bán xe đang giảm. Ông không nghĩ rằng sản phẩm robotaxi sẽ giúp tăng giá trị công ty nhiều. "Tôi không thấy bất kỳ lợi thế nào ở thời điểm này, nhưng tôi thấy rất nhiều rủi ro," ông nói.
Ai là những đối thủ cạnh tranh?
Waymo, hiện là người dẫn đầu ngành, cho biết họ thực hiện hơn 250.000 chuyến đi có trả tiền mỗi tuần tại San Francisco, Los Angeles, Phoenix và Austin. Hoạt động kinh doanh này hiện đang vận hành thua lỗ, chấp nhận đổi chi phí lấy người dùng, nhưng công ty đã nói rằng họ thấy một con đường để đạt được lợi nhuận.
Zoox có sẵn cho nhân viên và khách mời được mời sử dụng ở Las Vegas và khu vực Vịnh San Francisco. Họ dự định ra mắt tại Austin và Miami và cũng đang thử nghiệm ở Los Angeles, Seattle và Atlanta. Các công ty khác có giấy phép để thử nghiệm công nghệ xe tự hành, nhưng hầu hết không thể cung cấp dịch vụ đi lại cho công chúng.
Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Tesla đã chỉ ra kế hoạch mở rộng dịch vụ nhanh chóng đến San Francisco, Los Angeles và San Antonio. Đến cuối năm 2026, ông Musk dự kiến sẽ có hàng trăm nghìn chiếc Tesla hoạt động hoàn toàn tự hành trên đường phố ở Mỹ.
Ông Musk kỳ vọng rằng nhiều phương tiện trong số đó sẽ là xe cá nhân được trang bị phần mềm tự hành FSD tiên tiến nhất của Tesla. Ông đã so sánh kế hoạch của mình với sự kết hợp giữa công ty cho thuê phòng nghỉ Airbnb và Uber Technologies.
Tesla phải đối mặt với một số rào cản pháp lý. Hiện tại, các phương tiện tự hành được điều chỉnh ở cấp tiểu bang và, trong một số trường hợp, bởi từng thành phố riêng lẻ. Ông Musk đã kêu gọi các quy định liên bang, điều này sẽ giúp công ty dễ dàng triển khai phần mềm của mình trên các xe Tesla trên toàn quốc hơn.
